Ζακυνθινή Αλεπού: Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων – Το πρώτο ελεύθερο ελληνικό κράτος

Με τη συνθήκη του Παρισιού (1815), αμέσως μετά την αποπομπή του Ναπολέοντα Βοναπάρτη τα Ιόνια Νησιά αποτέλεσαν «ενιαίο κράτος ελεύθερο και ανεξάρτητο» με την επίσημη επωνυμία «Ηνωμέναι Πολιτείαι των Ιόνιων Νήσων» ή «Ιόνιος κοινοπολιτεία» με Πρωτεύουσα την Κέρκυρα και κάτω από τη άμεση και αποκλειστική προστασία της Μεγάλης Βρετανίας, της «Προστατεύουσης Δύναμης».

Η πρώτη αυτή ελεύθερη, εν μέρει, μορφή κράτους συγκρότησε κοινοβούλιο με έδρα την πόλη της Κερκύρας και αποτελείτο από 29 βουλευτές που κατατεμνόντουσαν ως έξης:

Κέρκυρα 7

Ζάκυνθος 7

Κεφαλλονιά 7

Κύθηρα 1

Ιθάκη 1

Παξοί 1

Λευκάδα 4

Αμέσως μετά τη αναγνώριση της εν μέρει της ανεξαρτησίας του Ιονίου Κράτους η Αγγλία έστειλε διοικητή-αρμοστή στα Επτάνησα τον Θ.Μαίτλαντ (Thomas Maitland), ο οποίος επέβαλε μέσα σε κλίμα βίας και τρομοκρατίας το σύνταγμα του 1817, που καθιέρωνε τυπικά το κοινοβουλευτικό πολίτευμα στο Ιόνιο Κράτος και διατηρούσε την ομοσπονδιακή μορφή του κράτους. Στην ουσία όμως όλες οι εξουσίες περιέρχονταν στον αρμοστή και πολλά από τα συνταγματικά δικαιώματα, που ο λαός των Επτανήσων είχε αποκτήσει με τη σύσταση της Επτανήσου Πολιτείας, καταργήθηκαν. Αυτό το πολιτικό σχήμα, η τυπική ανεξαρτησία υπό την "προστασία" των Άγγλων, ήταν από τη φύση του καταδικασμένο να αποτύχει.

Σε αυτό συνέβαλε και η έναρξης της ελληνικής επαναστάσεως, όπου οι επτανήσιοι είχαν έμμεση και ιδιαίτερος ενεργή συμμέτοχη παρά την αυστηρή απαγόρευση προς κάθε βοήθεια που είχε επιβάλλει η αγγλική διοίκηση.

Μεγάλες μορφές που βοήθησαν ενεργά τον αγώνα ήταν ο ζακυνθινοί κόντε της οικογενείας των Ρώμα, μάλιστα ο Γεώργιος Κανδιανός Δε Ρώμα, υπήρξε και πρόεδρος της γερουσίας του Ιονίου κράτους.

Επίσης ο Διονύσιος Σολωμός με τη πένα του, αλλά και με οικονομικά βοηθήματα προς τον αγώνα, ο Εθνικός ποιητής εκτός από τον «Ύμνο στην ελευθερία» έγραψε και το επικό «Ελεύθεροι Πολιορκη(ισ)μένοι » το οποίο γράφτηκε τουλάχιστον δύο χρόνια μετά από την έξοδο του Μεσολογγίου.

Νόμισμα του Ιονίου κράτους

Επίσης Κατά την προεπαναστική του 1821 περίοδο, στην Ζάκυνθο, στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου των Λατίνων, - που σήμερα λέγεται των «Φιλικών» - ορκίζονταν οι Φιλικοί, όπως ο Νικηταράς, ο Νικήτας Φλέσσας, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και πλήθος άλλων λιγότερο γνωστών αγωνιστών.

Επίσης αξιομνημόνευτη πρόσφορα και δράση ευχών οι Κεφαλλονίτες αδελφοί Ανδρέας και Κωνσταντίνος Μεταξάς, αλλά και ο Ευάγγελος Πανάς.

Ο κίνδυνος που διέτρεχαν οι ιόνιοι εάν αποκαλύπτονται από τους «προστάτες» ήταν θανάσιμος, διότι η πολιτική της Μεγάλης Βρετανίας ήταν φιλοτουρκική, επειδή θεωρούσαν ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία μπορούσε να θέσει φραγμό στα επεκτατικά σχέδια των Ρώσων στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Όσες φορές οι Άγγλοι αντιλήφθησαν οργανωμένη συμβολή των Επτανήσων στον αγώνα κατά των Τούρκων με έμψυχο και άψυχο υλικό, πήραν σκληρά αποθαρρυντικά μέτρα και αυτό συνεχίστηκε μέχρι την απελευθέρωση της Ελλάδας το 1830.

Το 1824 ιδρύεται στη Κέρκυρα το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο με την ονομασία «Ιονίος Ακαδημία», το οποίο μετά την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα, έπαψε να λειτουργεί, πολλοί από τους καθηγητές επάνδρωσαν το Πανεπιστήμιο της Αθήνας.

Οι ριζοσπάστες βουλευτές

Το 1848 ο ύπατος αρμοστής Ιωάννης Κόλμπορν (John Colborn), βαρόνος του Seaton, καθιέρωσε την ελευθεροτυπία, ενώ η άδεια ίδρυσης πολιτικών λεσχών και συγκρότησης πολιτικών συγκεντρώσεων διευκόλυνε τη διάδοση των φιλελεύθερων ιδεών και την καλλιέργεια του εθνικού φρονήματος.

Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την αναζωπύρωση της επιθυμίας των επτανήσιων για ένωση με τη μητέρα πατρίδα την Ελλάδα κάτι που απέρριπταν ασυζήτητη οι Άγγλοι.

Ως αποτέλεσμα αυτού οι αντιτετανικές διαδηλώσεις ήταν έντονες. Αναφέρουμε δύο από τις σημαντικότερες εξεγέρσεις που έγιναν: μία το 1848 (η Επανάσταση του Σταυρού) και μία το 1849 στη Σκάλα στη Κεφαλονιά, που οι Άγγλοι έπνιξαν στο αίμα και τις δύο.

Το 1858 στάλθηκε από βρετανική κυβέρνηση στα νησιά ο ικανός πολιτικός Γουλιέλμος Γλάδστον (William Gladstone) για να διερευνήσει την πολιτική κατάσταση και να εισηγηθεί μεταρρυθμίσεις. Το Ιόνιο κοινοβούλιο στην Κέρκυρα δεν αποδέχθηκε τις προτάσεις του Γλάδστονα και επέμεινε στην ένωση με την ελευθερωμένη Ελλάδα. Τελικά ο στόχος της ένωσης με την Ελλάδα επιτεύχθηκε 21 Μαΐου του 1864.

Το Ιόνιο κοινοβούλιο διαλύθηκε και ο τελευταίος βρετανός αρμοστής Στορκς (Storks) παρέδωσε τα Ιόνια νησιά στον τότε εκπρόσωπο της ελληνικής κυβέρνησης Θρασύβουλο Ζαϊμη.

Το Ιόνιο Κράτος έπαψε να υπάρχει και η τύχη των νησιών του Ιονίου ακολουθεί στο εξής την πορεία κα ιστορία του ελληνικού κράτους.